Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Αυτό το blog είναι αφιερωμένο σε όλους τους φιλόδοξους συγγραφείς που θέλουν να μάθουν πώς να εκφράζονται μέσω τού γραπτού λόγου και να δημιουργήσουν μεγάλα και όμορφα μυθιστορήματα.
Δημιουργώντας την σειρά ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ έψαξα στο διαδίκτυο, εκτός από την έρευνα μου για πληροφορίες, σε πολλές σελίδες, για να μπορέσω να βοηθηθώ, επειδή είχα την αγάπη για την συγγραφή μέσα μου, από την εφηβεία μου.
Πολλές από τις σελίδες που λένε μερικά πιο ουσιαστικά πράγματα, είναι στα αγγλικά.

Ξεκίνησα να τα μεταφράζω σ' ένα τετράδιο καθώς τα διάβαζα, για να τα μελετήσω αργότερα απρόσκοπτα και αποφάσισα, τα μεταφρασμένα κείμενα να τα μεταφέρω στο blog μου για να τα διαβάζουν κι άλλοι φιλομαθείς, φιλόσπουδοι, φιλόδοξοι, φιλόλογοι, φιλόσοφοι.

Σε όλες μου τις αναρτήσεις, θα προσέξατε ότι παραθέτω το αρχικό άρθρο με την ένδειξη "Ελεύθερη Μετάφραση".

Η ελεύθερη μετάφραση βοηθάει να μεταφέρουμε τις αγγλικές φράσεις, όχι μόνο στο ελληνικό συντακτικό και την ελληνική γραμματική, αλλά και στην ελληνική σκέψη και νοοτροπία, χωρίς να απαξιώνει το ίδιο το άρθρο. Επίσης μπορεί, πολλές παράγραφοι να μην μεταφραστούν καθόλου γιατί επαναλαμβάνονται γραμμένες διαφορετικά αλλά χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον, και μερικές φράσεις να συμπτυχθούν γιατί έχουν το ίδιο νόημα, ή γιατί είναι γραμμένες σε διαφορετικές παραγράφους πολύ μακριά η μία από την άλλη, αλλά επειδή όταν είναι μαζί δίνουν μια πιο πλούσια κι εμπεριστατωμένη αφήγηση.
Αυτός που γράφει το άρθρο, μας δίνει ό,τι ξέρει συνομιλώντας μαζί μας, κάνοντας χιούμορ, αλλά απευθύνεται σε κοινό που έχουν την ίδια γλώσσα και την ίδια νοοτροπία στο χιούμορ, οπότε η ελεύθερη μετάφραση μπορεί να απαλείψει όλα τα παραπάνω, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα τις λέξεις και τις φράσεις τού αρθρογράφου για να κατανοηθεί καλύτερα το κείμενο από εμάς.
Δεν είναι πάντα εύκολο, η μετάφραση να περάσει από την αγγλική στην ελληνική νοοτροπία.
Μερικές αγγλικές λέξεις έχουν τόσο πολλά διαφορετικά νοήματα αναλόγως με την πρόταση που την χρησιμοποιούν, π.χ. η λέξη burst που έχει τις έννοιες: εκρήγνυμαι, σκάω, σπάζω, ξεχειλίζω, ξεσπώ, ορμώ, ή η λέξη stuck (στακ, αόριστος τού stick) που σημαίνει: σαν ουσιαστικό, κλαρί, βέργα, στυλιάρι, παλούκι, μπαστούνι, ραβδί, σαν επίθετο, ανιαρός, μονοκόμματος άνθρωπος, σαν ρήμα, μπήγω, χώνω, βάζω, κολλώ, (κυριολεκτικά και μεταφορικά π.χ. the door is stuck / η πόρτα κόλλησε - her face stuck in my mind / η εικόνα τού προσώπου της κόλλησε στο μυαλό μου [κι αυτή η πρόταση είναι ελεύθερα μεταφρασμένη γιατί στην αγγλική φράση δεν υπάρχει η λέξη "εικόνα", αλλά δεν μπορούμε να τη μεταφράσουμε κατά λέξη γιατί δεν βγαίνει νόημα], επίσης, ανέχομαι, υποφέρω,  αλλά και: stick around/δεν απομακρύνομαι, stick at "something"/αφοσιώνομαι, stickby "somebody"/παραστέκομαι, stick down/αφήνω κάτω, stick on/μένω πάνω "σε κάτι", stick "something" out/βγάζω έξω, προεξέχω, stick to/μένω πιστός, stick together/παραμένουμε πιστοί, stick up/υψώνομαι, ξεπροβάλλω...
Κάπου εδώ μπορούμε να νοιώσουμε δέος για την ελληνική γλώσσα!

Το παρακάτω απόσπασμα από το μυθιστόρημα The Adventures of Huckleberry Finn τού Mark Twain  σε μερικά σημεία είναι αδύνατον να μεταφραστεί κατά γράμμα. Εδώ ο συγγραφέας περιγράφει έναν άπλυτο, μεθυσμένο αλήτη.

His hair was long and tangled and greasy, Τα μαλλιά του ήταν μακριά και μπερδεμένα και λιπαρά (λιγδιασμένα) and hung down, και κρεμασμένα (κρέμονταν κάτω) and you could see his eyes shining through και μπορούσες να δεις τα μάτια του να λάμπουν ανάμεσα (να γυαλίζουν) like he was behind vines σαν να ήταν πίσω από αμπέλια (σαν να ήταν κρυμμένος πίσω από κλίματα αμπελιού) 
Εδώ, πριν προχωρήσουμε στη μετάφραση, πρέπει να φανταστούμε ότι τα λιγδιασμένα μαλλιά του, πέφτουν μπροστά στα μάτια του σαν κληματσίδες.

It was all black, no gray; Όλα ήταν μαύρα, χωρίς γκρι, so was his long, mixed-up whiskers το ίδιο και το μακρύ, μικτό μουστάκι (τα μακριά μπερδεμένα μουστάκια του).
There warn’t no color in his face, Δεν υπάρχει (υπήρχε) χρώμα στο πρόσωπό του where his face showed όπου έδειξε (φαινόταν) το πρόσωπό του it was white… ήταν λευκό… a tree-toad white, ένα δέντρο φρύνος λευκό, (λευκό σαν φρύνος [ο φρύνος, ο βάτραχος που είναι ακόμα έμβρυο, είναι λευκός και διάφανος] a fish-belly white ένα λευκό ψάρι-κοιλιά (λευκό σαν την κοιλιά τού ψαριού)

As for his clothes—just rags, that was all. Όσο για τα ρούχα του - απλά κουρέλια, αυτό ήταν όλο.

He had one ankle resting on t’other knee; Είχε έναν αστράγαλο να ακουμπά στο άλλο γόνατο
Εδώ πρέπει να κάνουμε μια εικόνα ενός άνδρα που κάθεται σταυροπόδι, αλλά δεν ακουμπούν τα γόνατα του το ένα πάνω στ' άλλο, αλλά ο αστράγαλος τού ενός ποδιού πάνω στο γόνατο τού άλλου ποδιού.
(Καθόταν με το ένα πόδι πάνω στ' άλλο, ακουμπώντας τον αστράγαλο τού ενός πάνω στο γόνατο τού άλλου)

the boot on that foot was busted, and two of his toes stuck through
η μπότα σε αυτό το πόδι ήταν σπασμένη, και δύο από τα δάχτυλά του κολλήθηκαν διαμέσου
Εδώ, τι εικόνα μπορούμε να φανταστούμε, παρά ενός σακάτη, αλλά δεν είναι έτσι, γιατί η λέξη burst, σημαίνει και σκασμένη/χαλασμένη, και οι λέξεις stuck through σημαίνουν "εξείχαν [χωμένα διαμέσου "προς τα έξω"] εννοείται από την τρύπα τής μπότας, οπότε θα μεταφράσουμε "η μπότα ήταν χαλασμένη [ή είχε μια τρύπα] και δυο από τα δάχτυλά του εξείχαν [ή φαίνονταν προς τα έξω].

Οπότε η ελεύθερη μετάφραση μας κάνει να κατανοούμε καλύτερα ένα κείμενο και να φτιάχνουμε καλύτερες εικόνες στο μυαλό μας όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο ξένου συγγραφέα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου